Lý thuyết Hóa học 9 Bài 45: Axit axetic

Axit axetic có công thức phân tử: C₂H₄O₂.

Phân tử khối: 60.

Quảng cáo

I. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

Dung dịch axit axetic nồng độ từ 2 – 5 % dùng làm giấm ăn.

II. CẤU TẠO PHÂN TỬ

Axit axetic có công thức cấu tạo: , viết gọn CH₃COOH.

Trong phân tử axit axetic có nhóm –COOH làm cho phân tử có tính axit.

III. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Axit axetic có tính chất của một axit

+ Làm đổi màu quỳ tím sang màu đỏ.

+ Tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂

Ví dụ: 2CH₃COOH + 2Na → 2CH₃COONa + H₂

+ Tác dụng với bazơ → muối và nước

Ví dụ: CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

+ Tác dụng với oxit bazơ → muối và nước

Ví dụ: 2CH₃COOH + CaO → (CH₃COO)₂Ca + H₂O

+ Tác dụng với muối của axit yếu hơn

Ví dụ: 2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + CO₂ + H₂O.

Chú ý : Axit axetic là axit yếu.

Quảng cáo

2. Tác dụng với rượu etylic tạo ra este và nước

Hình 1: Minh họa thí nghiệm axit axetic tác dụng với rượu etylic.

Phương trình hóa học:

  

Este thu được là etylaxetat là chất lỏng, mùi thơm, ít tan trong nước, dùng làm dung môi trong công nghiệp.

IV. ỨNG DỤNG

Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, diệt côn trùng, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo, pha giấm ăn…

V. ĐIỀU CHẾ

Axit axetic được điều chế theo các phản ứng sau:

– Trong công nghiệp, đi từ butan C₄H₁₀:

  

– Sản xuất giấm ăn, thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng.

  

Quảng cáo

Xem thêm các bài Lý thuyết & Bài tập Hóa học lớp 9 có đáp án hay khác:

• Lý thuyết Bài 44: Rượu etylic (hay, chi tiết)
• Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 44: Rượu etylic
• Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 45: Axit axetic
• Lý thuyết Bài 46: Mối liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic (hay, chi tiết)
• Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 46: Mối liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic

Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:

• Giải bài tập Hóa học 9
• Giải sách bài tập Hóa 9
• Đề thi Hóa học 9
• Wiki 200 Tính chất hóa học
• Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng

Giới thiệu kênh Youtube VietJack

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com

• Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án

---

Lý thuyết Hóa 9 Bài 45: Axit axetic

Axit axetic có công thức phân tử: C₂H₄O₂.

Phân tử khối: 60.

I. Tính chất vật lí

Axit axetic là chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước.

Dung dịch axit axetic nồng độ từ 2 – 5 % dùng làm giấm ăn.

II. Cấu tạo phân tử

Axit axetic có công thức cấu tạo:

 , viết gọn CH₃COOH.

Trong phân tử axit axetic có nhóm –COOH làm cho phân tử có tính axit.

Hình 1: Mô hình phân tử CH₃COOH dạng đặc (a); dạng rỗng (b)

III. Tính chất hóa học

1. Axit axetic có tính chất của một axit

+ Làm đổi màu quỳ tím sang màu đỏ.

+ Tác dụng với kim loại (trước H) giải phóng H₂

Ví dụ:

2CH₃COOH  +  2Na  → 2CH₃COONa  +  H₂ ↑

2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂ ↑

+ Tác dụng với bazơ → muối và nước

Ví dụ: 

CH₃COOH  +  NaOH  →  CH₃COONa + H₂O 

2CH₃COOH + Ba(OH)₂ → (CH₃COO)₂Ba + 2H₂O

+ Tác dụng với oxit bazơ → muối và nước

Ví dụ:

2CH₃COOH  +  CaO  →  (CH₃COO)₂Ca + H₂O 

2CH₃COOH + Na₂O → 2CH₃COONa + H₂O

+ Tác dụng với muối của axit yếu hơn  

Ví dụ:

2CH₃COOH + CaCO₃  →  (CH₃COO)₂Ca  +  CO₂ ↑  +  H₂O.

2CH₃COOH + Na₂CO₃ → 2CH₃COONa + CO₂ ↑ + H₂O

Chú ý: Axit axetic là axit yếu.

2. Tác dụng với rượu etylic tạo ra este và nước

Hình 2: Thí nghiệm axit axetic tác dụng với rượu etylic.

– Hiện tượng: Sản phẩm thu được là chất lỏng, mùi thơm, không tan trong nước, nổi trên mặt nước gọi là este.

– Phương trình hóa học:

CH₃COOH + CH₃CH₂OH

$\stackrel{H_{2}S{O}_4,t^0}{\rightleftarrows }$

 CH₃COOCH₂CH₃  +  H₂O.

– Este thu được là etylaxetat dùng làm dung môi trong công nghiệp.

– Lưu ý: Sản phẩm của phản ứng giữa axit hữu cơ và rượu là este.

IV. Ứng dụng

Axit axetic được dùng để điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, diệt côn trùng, phẩm nhuộm, tơ sợi nhân tạo, pha giấm ăn…

Hình 3: Sơ đồ ứng dụng của axit axetic

V. Điều chế

Axit axetic được điều chế theo các phản ứng sau:

– Trong công nghiệp, đi từ butan C₄H₁₀:

2C₄H₁₀   +   5O₂ 

$\stackrel{t^0,xt}{\to }$

   4CH₃COOH   +  2H₂O

– Sản xuất giấm ăn, thường dùng phương pháp lên men dung dịch rượu etylic loãng.

CH₃CH₂OH  + O₂ 

$\stackrel{men}{\to }$

 CH₃COOH  +  H₂O.

Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 45: Axit axetic

Câu 1: Axit axetic có tính axit vì trong phân tử có chứa

A. Hai nguyên tử

B. Nhóm –OH

C. Nhóm –OH và nhóm C = O

D. Nhóm –OH kết hợp với nhóm C = O tạo thành nhóm COOH

Hiển thị đáp án  

Câu 2: Tính chất vật lý của axit axetic là

A. Chất lỏng, không màu, vị chua, tan vô hạn trong nước

B. Chất khí, không màu, vị chua, không tan trong nước

C. Chất lỏng, không màu, không vị, tan vô hạn trong nước

D. Chất lỏng, màu xanh, không vị, tan vô hạn trong nước

Hiển thị đáp án  

Câu 3: Hòa tan hoàn toàn 2,3 gam natri vào dung dịch CH₃COOH. Thể tích khí H₂ thoát ra ở đktc là

A. 0,56 lít

B. 3,36 lít

C. 1,12 lít

D. 2,24 lít

Hiển thị đáp án  

Câu 4: Chất nào sau đây làm đổi màu quỳ tím?

A. CH₃OH

B. CH₂=CH₂

C. CH₃CH₂OH

D. CH₃COOH

Hiển thị đáp án  

Câu 5: Trong phòng thí nghiệm, axit axetic được điều chế từ

A. Oxi hóa butan

B. Lên men rượu etylic

C. Natri axetat và H₂SO₄

D. Natri axetat và HCl

Hiển thị đáp án  

Câu 6: Trung hòa 200 ml dung dịch axit axetic 0,25M bằng dung dịch NaOH 0,25M. Thể tích dung dịch NaOH cần dùng là

A. 0,1 lít

B. 0,2 lít

C. 0,3 lít

D. 0,4 lít

Hiển thị đáp án  

Câu 7: Công thức phân tử của axit axetic là

A. CH₂O₂

B. C₂H₆O₂

C. C₂H₄O₂

D. C₂H₄O

Hiển thị đáp án  

Câu 8: Ứng dụng của axit axetic là

A. Pha giấm ăn.

B. Điều chế dược phẩm, thuốc diệt cỏ, diệt côn trùng, phẩm nhuộm.

C. Điều chế tơ sợi nhân tạo.

D. Cả A, B, C đều đúng.

Hiển thị đáp án  

Câu 9: Hòa tan hoàn toàn 4,8 gam Mg vào dung dịch CH₃COOH, sau phản ứng thấy thoát ra V lít khí H₂ ở đktc. Giá trị của V là

A. 4,48 lít

B. 5,60 lít

C. 3,36 lít

D. 9,80 lít

Hiển thị đáp án  

Câu 10: Giấm ăn là dung dịch axit axetic có nồng độ từ

A. 2% – 5%

B. 6% – 10%

C. 10% – 15%

D. 16% – 18%

Hiển thị đáp án  

Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Hóa lớp 9 đầy đủ, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 46: Mối liên hệ giữa etilen, rượu etylic và axit axetic  

Lý thuyết Bài 47: Chất béo 

Lý thuyết Bài 48: Luyện tập: Rượu etylic, axit axetic và chất béo 

Lý thuyết Bài 50: Glucozơ  

Lý thuyết Bài 51: Saccarozơ